Zelluf doen

.

In theorie is het allemaal zo prachtig en kan ik er heel enthousiast over worden: geef kinderen vooral veel ruimte om hun eigen keuzes te maken! Luc Stevens, een orthopedagoog met wie ik enkele jaren samenwerkte en een van mijn grote inspiratoren zei het wat deftiger. ‘Ieder mens’, zo stelt hij ‘heeft drie basale motivationele basisbehoeften, namelijk relatie, competentie en autonomie’. In gewoon nederlands, ‘zie mij, geloof dat ik het kan, en laat het mij zelf doen’. Hallelujah, wat klinkt dat mooi he. Maar nu de praktijk.

Jade en Mara zíen lukt nog wel, al wordt mijn geduld meer dan eens op de proef gesteld als Mara met haar 53e tekening aan komt zetten, of Jade wil laten zien welke gekke yoga-beweging ze nu weer op het vloerkleed heeft bedacht. Competentie ofwel geloof in dat de kinderen het kunnen is iets dat Judith en mij een stuk makkelijker lijkt af te gaan. Zo hebben wij de traphekjes-fase gewoon overgeslagen. In het begin mochten ze gewoon niet bij de trap komen. Toen de nieuwsgierigheid groter werd hebben we eerst Jade en later Mara aan de hand op en af de trap geleid. En toen we het eenmaal vertrouwden konden ze hun eigen gang gaan, al bleven we wel op ‘veilige vang’-afstand omdat sokjes soms toch net te glad, of trapleuningen toch net te hoog konden blijken. Maar ‘je kunt het’ hoor je ons met grote regelmaat aanmoedigend tegen de kinderen zeggen. Zogauw de kinderen nu in de stad of op het strand een hoge, lange en uitdagende trap spotten rennen ze er enthousiast op af om ons te ‘showen’ hoe goed ze dat wel niet kunnen, dat traplopen.
Maar het meest worden we op de proef gesteld nu Mara in haar ‘zelluf doen’-fase is beland. En we ons echt niet meer kunnen herinneren dat we het met Jade destijds ook zo zwaar hebben gehad. We horen het Mara zoveel zeggen dat de woorden ‘zelluf doen’ inmiddels alle rode knoppen in ons activeren en we voorbereid zijn op een zoveelste aanvaring en daaropvolgend drama. Want ‘nee, dat kan jij helemáál niet zelf’, zo gaat het door ons hoofd als ze probeert haar schoenen aan te trekken (en wij natuurlijk ook nog haast hebben om naar het strand te gaan!). Of ‘ja, dat kan je misschien wel zelf, maar dat willen wij niet hebben’ als ze hagelslag op haar boterham wil strooien en wij ons nog maar al te goed de ravage van de vorige keer herinneren. Moeten we gewoon wat meer geduld hebben en het Mara gunnen als ze graag met haar eigen driewieler aan de hand terug wil lopen terwijl wij weten dat het dan drie kwartier gaat duren? Moeten we maar op de koop toe nemen dat haar hele gezicht en gloednieuwe jurkje straks onder de bosbessenjam zit als ze zo graag jam op haar boterham wil (en die natuurlijk ook nog zelf wil oppeuzelen)?
Natuurlijk willen we het onze kinderen naar de zin maken, en hen alle kansen geven om zich te ontwikkelen en uitdagingen aan te gaan. Maar als Jade het grote klimrek ontdekt wil Mara natuurlijk ook. Dit klemrek heeft geen trapje, maar zo’n moderne klimmuur waarlangs de kinderen omhoog kunnen klauteren. Ik help Mara om langs de steunpunten omhoog te klimmen, maar ze zet zich vervolgens met alle geweld van haar beentjes van de klimwand af, want, ja hoor, ‘zelluf doen’. Dus zet ik haar weer op de grond en zie hoe ze haar eerste beentje naar de gladde en veel te hoge steun tilt. ‘Zal ik je handje vasthouden Mara?’. ‘NEE, zelluf doen!’. ‘Maar dat kan niet Mara’. En hup daar ligt ze weer krijsend, dreinend en schoppend op de grond.
Misschien is de belangrijkste les hier nog wel het leren omgaan met frustratie. Voor Mara zelf die alles zelluf wil doen en daarin zal ontdekken dat niet alles wat ze wil ook kan. Maar zeker ook voor ons in het leren uithouden met een kind dat met grote regelmaat al haar frustraties er ongegeneerd uit zal blijven gooien. En als Mara iets wel zelluf kan haar ook die kans te geven, al vraagt dat van ons geduld en frustratie omdat tandenpoetsen of trappen lopen of een strikje in het haar nou eenmaal langer duurt als de kinderen het zelluf willen doen.
Maar wie ruimt straks de gemorste tandpasta of hagelslag op….